©: Peter Karstkarel

Woltersum is een wierdedorp met radiale structuur dat in de vroege middeleeuwen is ontstaan op een oeverwal. In Woltersum hebben twee borgen gestaan: Ackingaheerd en het Huis te Woltersum, ook wel Glimmershuis genoemd. Het dorp werd naar het noorden via het Lustige Maar naar het Damsterdiep en richting het zuidoosten via de Woltersumer Ae naar Schaaphok en het Slochterdiep verbonden. Ten oosten van de dorpswierde is in de 19^de eeuw lintbebouwing ontwikkeld langs beide zijden van het Lustige Maar.

Aan de zuidzijde is de historische infrastructuur doorkliefd door het in 1876 gegraven en in 1965 verbrede Eemskanaal, waarbij beide keren dorpsbebouwing verloren ging. Het nogal geïsoleerde dorp is nu te bereiken over de kronkelende Bouwerschapweg vanuit Ten Post met streekjes huizen en een monumentale boerderij met dwarshuis op nummer 60 en ook over de even kronkelige Kollerijweg vanaf Wittewierum met een Oldambtster boerderij op nummer 86.

De niet georiënteerde zaalkerk met rechtgesloten koor is in twee perioden tot stand gekomen. De oostelijke frontpartij is in 1765 verrezen, het westelijke schip met licht spitsbogige vensters en de torenopbouw van een achtzijdige bakstenen lantaarn met spits zijn in 1838 gebouwd. Naast de kerk staat het uit de 19^de eeuw daterende kerkelijke gebouw Voorhof. Aan het Kerkpad ligt een reeks nieuwbouwwoningen van omstreeks 1980.

De Hoofdweg wordt gefankeerd door bescheiden bebouwing, onder meer het dwarspand met afgewolfd dak op 13 en een krimpwoning op 16, beide uit het eind van de 19^de eeuw. Op de hoek bij de betonnen Witte Brug is café Schuurman te vinden. Aan het water van het Lustige Maar staan aan de K. de Boerweg kleine woningen, waarvan enkele met een erkervormig front en aan de Kollerijweg een enkele boerderij en een aantal notabele woningen. Daar staat nabij het Eemskanaal de indrukwekkende houtzaag-, pel- en korenmolen Fram uit 1867 met zaagschuren en opsleep.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel