Weite - dorp in Groningen
Weite is een wegdorp op de oude route van Vlagtwedde naar Bourtange, dat waarschijnlijk in de loop van de 19de eeuw vorm kreeg toen de randen van de hoogvenen geleidelijk ontgonnen raakten. Vroeger heeft er een stroompje bij het dorp gelegen dat in de Ruiten Aa uitmondde. De naam is mogelijk afgeleid van boekweit, meestal het eerste gewas dat op de in cultuur gebrachte landerijen werd verbouwd. Weite wordt haaks doorsneden door het in 1920 voltooide Ruiten-Aa Kanaal. Er ligt nu een vaste brug over het kanaal en de schutsluis is ook al eens vernieuwd met een betonnen rechthoekige sluiskolk. Wel bestaat de sluiswachterswoning van omstreeks 1920 nog. Ten noorden van het dorp wordt de Ruiten Aa door de zogeheten Voedingsleiding verbonden met het Ruiten-Aa Kanaal.
In 1924 is aan de Vledderkamp 60 de gereformeerde kerk gebouwd. Het is een zaalkerk met een zadeldaktoren en aan de achterzijde een kleine aanbouw. De kerk is door steunbeerachtige lisenen in vier traveeën verdeeld en is geopend met rechthoekige vensters. Aan de voorzijde is een toren opgetrokken in drie sterk versneden geledingen en met een vierzijdige spits. Het bezit een orgel uit de tweede helft van de 18e eeuw.
Aan de Bourtangerweg ten oosten van de brug staan voornamelijk arbeiderswoningen, 23 tot 29 zijn krimpwoningen. Op nummer 4 ligt hoeve De Weite, omstreeks 1950 gebouwd en met een dubbele kapschuur en op 8 staat een Westerwoldse boerderij uit ongeveer 1865. De keuterij op 20 dateert van omstreeks 1900, maar is voorzien van een 18de-eeuwse vensterindeling en 22 is een verbouwde Westerwoldse boerderij. Ook aan de Vledderkamp liggen boerderijen: 39 is een kleine Westerwoldse, 74 een groot exemplaar van circa 1910 met een ingangsrisaliet met rondboogportiek. De oudste is de kleine en brede Westerwoldse op 44, die uit circa 1880 zal stammen. Aan de Vledderkamp staan verder het vleesbedrijf Huls en een aantal bescheiden burgerwoningen.
Colofon
Bron: Noordboek
