©: Peter Karstkarel

Wadwerd is een jonge boerenbuurschap van kapitale boerderijen en arbeiderswoningen, maar heeft een ander verleden. Het komt in de 10de en 11^e eeuw voor als UUatuurd, waarbij de dubbele u als w moet worden gelezen. De naam wordt verklaard als wierde bij het Wad. De oorsprong was een wierde die achter de 12de-eeuwse Oude Dijk kwam te liggen. Tot in het begin van de 19^de eeuw, toen de Oude Dijk slaperdijk was achter de Middendijk van de in 1717 ingepolderde Uiterdijksche Landen, lagen de boerderijen meer naar het zuiden. Omdat land werd ingepolderd en de boeren het recht van opstrek bezaten, kwamen de boerenplaatsen steeds verder van de zich in de lengte strekkende landerijen te liggen. De boerderijen zijn vanaf het begin van de 19^de eeuw in noordelijke richting verplaatst en vergroot.

De boerderijen hebben het gebied van de opgeruimde wierde verlaten en markeren nu ongeveer het tracé waar de Oude Dijk heeft gelopen. Vanwege de schaalvergroting was meer personeel nodig. Sommige boeren hadden in de oogsttijd enkele tientallen arbeiders in dienst. De eerste arbeider bewoonde gewoonlijk een huisje op het achtererf van de boerderij, maar de anderen moesten ook worden gehuisvest. Aan de zuidzijde van de Wadwerderweg staat een aantal intussen meestal verbouwde boerenarbeiderswoningen, terwijl de grote boerderijen aan de noordzijde van de weg staan. De meeste arbeiderswoningen vinden we in een vrij gesloten ritme aan de westelijke uitloper van Usquert aan weerszijden van de Wadwerderweg.

Vlakbij de N363 staan de Oldambtster boerderij Watwerd uit 1847, op nummer 62 een dwarshuisboerderij uit 1876 en op 72 een oude Oldambtster van 1819. Op nummer 74 vinden we de Gaykemaheerd met dwarshuis en op 76 boerderij Nieuwelaan met een gepleisterd dwarshuis. Het opvallendst is boerderij Nieuwelaan met schuren uit 1857 en een voorhuis dat in traditionele vormen is ontworpen door C. de Groot uit Hilversum.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel