Tranendal - dorp in Groningen
Tranendal is een jonge wegbuurt die in de loop van de 19de eeuw is ontstaan aan de Tranendallaan haaks op de ontwikkelingsas van Westerlee-Heiligerlee. De laan begint bij de plaats waar de Hoofdweg de spoorlijn Groningen-Winschoten kruist. De buurschap dankt zijn droef stemmende naam aan het feit dat hier waarschijnlijk de Slag bij Heiligerlee heeft plaatsgevonden. In 1568 leverden de Staatse troepen onder leiding van Adolf en Lodewijk, graven van Nassau, slag tegen het Spaanse leger onder graaf van Arenberg, het begin van de Tachtigjarige Oorlog. De opstandelingen overwonnen, maar Adolf sneuvelde en ook Arenberg liet het leven. Er waren veel slachtoffers, vandaar een tranendal.
Tranendal ontwikkelde zich tussen Westerlee en Winschoten tot een agrarische buurt met landarbeiderswoningen en keuterijen. Dat is nog steeds te herkennen, er staan veel kleine huizen met krimp, Tranendallaan 7 en 9 zijn authentiek. Veel woningen zijn vernieuwd.
Kleinschalige agrarische activiteiten komen nauwelijks meer voor. Bovendien wordt het beeld van de buurt als geheel dikwijls onderbroken door rigide omheinde winplaatsen van zout en andere mineralen. In 1951 was men op zoek naar plekken waar olie of gas kon worden gewonnen en ze stuitten tussen Heiligerlee en Tranendal op zout. Onder het aardoppervlak bleken grote hoeveelheden steenzout te zitten. Het wordt gewonnen en met pijpleidingen naar de Akzo-fabriek in Delfzijl gepompt.
Ten oosten van de buurt, aan het zijpad Napels West, staat bij de grens met Winschoten een uit omstreeks 1958 daterende, vijftien meter hoge luchtwachttoren. De toren is opgetrokken uit transparante, geprefabriceerde betonnen elementen volgens het zogeheten Raatsysteem, uitgevonden en ontworpen door architect Zwaagstra. De torens zijn bij tientallen overal in Nederland gebouwd aan het begin van de Koude Oorlog. Ze werden bemand door half- professionele mensen uit de directe omgeving. Deze is met die ten noorden van Warfhuizen de enige die Groningen nog bezit.
Colofon
Bron: Noordboek
