Termunterzijl - dorp in Groningen
Termunterzijl is een vaartdorp, ontstaan ten westen van het oude dorp Termunten nadat in 1601 een sluis in de Eemsdijk werd geslagen. Het Termunter Zijldiep was bedoeld voor de afwatering van het Oldambt en Duurswold, maar het werd ook belangrijk voor het transport over water van landbouwproducten en later van turf uit de Veenkoloniën. Spoedig vestigden zich hier betrokkenen bij deze activiteiten en vissers. De Sint-Maartensvloed van 1686 verwoestte de sluis, waarna het tot 1725 duurde voordat de stad Groningen een nieuwe sluis liet maken. Oostelijk kwam in 1870 weer een nieuwe sluis die in 1906 werd vernieuwd.
Spuien bleek voor de waterbeheersing niet voldoende. Op het eiland tussen de sluizen is in 1931 gemaal Cremer gebouwd dat in 2000 door de te geringe capaciteit als gevolg van de bodemdaling gezelschap kreeg van gemaal Rozema. Gedurende de 20e eeuw kwam de visserij, vooral die van garnalen, tot bloei; de schepen konden in de buitenhaven terecht. Bij het verbeteren van de zeewering in het kader van de Deltawet werd in 1972 een buitendijkse stormvloedkering met opnieuw een sluis gelegd, waardoor de vissershaven binnendijks kwam te liggen. De visserij kwam onder druk en de visafslag werd gesloten. De haven is vooral een jachthaven voor de recreatievaart geworden.
Van de waterstaatkundige werken is vooral de oude sluis indrukwekkend, de zogenoemde ‘Boog van Ziel’, de stenen overkluizing met een rijk versierde barokke zandstenen borstwering met wapens van betrokken instanties en personen. De kleinschalige bebouwing langs de twee armen van het Zijldiep dateert voornamelijk uit het begin van de 20e eeuw en biedt op het eiland van de Mello Coendersbuurt en de waterzijde van de Schepperbuurt schilderachtige gezichten. Aan de Verburghwijk en De Zijlen is na de oorlog een wijkje met volkshuisvesting tot stand gekomen, terwijl de verbindingsweg naar Termunten, de Kenninckweg, wordt gefankeerd door vrijstaande burgerwoningen uit vooral de tussenoorlogse jaren.
Colofon
Bron: Noordboek
