Schildwolde - dorp in Groningen
Schildwolde
Schildwolde is een wegdorp dat in de middeleeuwen is ontstaan op de zandrug tussen de veengebieden van Duurswold. Het is oorspronkelijk een veenontginningsnederzetting die omstreeks 1200 naar het zuidoosten opschoof tot de huidige positie. Toen premonstratenzers een klooster stichtten, bestond de parochie al. Het proosdij Gratiae Sanctae Mariae heeft nogal wat landerijen beheerd. Na de reductie is het opgeheven en afgebroken. De kloosterstee is in 1853 afgegraven. Hetzelfde lot trof de borg Schattersum, waar in de 17e eeuw de invloedrijke Wijchgels kwamen wonen. Deze is in 1820 afgebroken en het toen opgetrokken buiten is in 1888 gesloopt. Wel staat op Hoofdweg 95 nog de aardige theekoepel.
Zelfs de middeleeuwse kerk heeft de tijd niet overleefd. De losstaande toren wel, een van de drie zogenoemde ‘Juffertorens’ in Groningen. De 56 meter hoge toren met helmdak uit het midden van de 13e eeuw is een markeringsteken voor de wijde omgeving. De kerk is in 1686 gebouwd op de grondvesten van de oude kerk. Zij is in 1882 van een pleisterhuid voorzien. De hooggelegen kerk oogt jong, het interieur bevat fraai 18de-eeuws meubilair. De achter het ruime kerkhof gelegen pastorie is van 1755 en werd in 1871 eveneens gepleisterd.
In het centrum van het dorp staat aan de Hoofdweg compacte bebouwing met enige winkelfuncties. Naar de fanken toe is de bebouwing losser en staan arbeidershuizen, burgerwoningen, villa’s en boerderijen afwisselend naast elkaar. De oudste boerderij is Vinckersum uit de 18e eeuw aan de Singel. De gepleisterde Jeltingaheerd aan de Hoofdweg 219 dateert van 1826, de andere boerderijen, meest van het Oldambtster type zijn jonger, zoals 48, 49, 54, 59, 85, 101, 113 (1869), 116 en 215 (Molenheerd). Op 97 staat een moderne woning in blokvormen met de naam Schattersum. Neorenaissance woningen vinden we op 99, 107 en 114, en fraaie gepleisterde exemplaren op 162a en 164. Notabele woningen zijn 194, waar staatsman Goeman Borgesius woonde, en 203.
Colofon
Bron: Noordboek
