Schaaphok - dorp in Groningen
Schaaphok is een vaartbuurt die in de loop van de 19de eeuw aan een samenkomst van waterwegen is ontstaan. Het buurtje dankt zijn naam aan de schaapskooi die de heren van de Fraeylemaborg in Slochteren lieten bouwen voor de schaapkudden die ze hier lieten grazen. Deze lage landen zijn vijf kilometer van de borg verwijderd. Aan het Slochterdiep heeft een herberg gestaan met de naam Schaaphok.
Bij Schaaphok komt een aantal waterlopen bij elkaar. Vanuit het zuiden ontmoeten de Scharmer Ae en de Slochter Ae elkaar hier. Het zijn armen van de vroegere Fivel, de rivier die van het Foxholstermeer via de genoemde Ae’s naar het noorden, langs Woltersum en Wittewierum en zo verder liep om tussen Uithuizenmeeden en Spijk een brede mond naar de Waddenzee te vormen. De getijdenrivier is vrijwel geheel door opslibbing verdwenen, alleen de Ae’s tussen Woudbloem en Schaaphok herinneren er nog aan. Vanuit het oosten sluit het in 1659 gegraven Slochterdiep hier op aan en vanuit het zuidwesten komt daar vanaf Harkstede ook nog het Nieuwe Rijpmakanaal bij. Naar het noorden toe loopt het water verder door de Woltersumer Ae en even oostelijker door het in 1871 gegraven Afwateringskanaal van Duurswold naar het Schildmeer. Op deze voor het waterverkeer strategische plek was uiteraard een tol. Het ‘Kethoes’ staat er nog. Als een schipper niet wilde betalen werd een ketting over het water gespannen.
Over het Slochterdiep ligt een vrij nieuwe basculebrug, over de Woltersumer Ae een vaste brug. Een klein aantal boerderijen houdt deze waterkruising gezelschap. Bovendien staat hier een van de kleinste kerken van Groningen. Het gebouwtje is omstreeks 1905 gesticht door mr. E.J. Thomassen à Thuessink van der Hoop, de toenmalige heer van de Fraeylemaborg. Het zaalkerkje met spitsboogvensters en een dakruiter is als woonhuis in gebruik.
Colofon
Bron: Noordboek
