Oudezijl - dorp in Groningen
Oudezijl is een dijkbuurschap die in de loop van de 17e eeuw is ontstaan bij een zijl, een sluis, op de in 1657 gelegde Schanskerdijk tussen Nieuweschans en Finsterwolde. Toen in 1707 noordelijker in de Westerwoldse Aa de Statenzijl was geslagen, werd het hier Oudezijl genoemd. Nadat de Nieuweschans in 1628 was aangelegd stroomde een deel van de Westerwoldse Aa langs de vesting. In het noorden kwam een sluis en even later nog een tweede in een wateromleiding. Nadat beide sluizen in 1669 bij een hevige storm waren weggespoeld, is het stuk vestinggracht gedempt en de tweede sluis in de omleiding van de Aa vernieuwd. In 1707 verloor deze zijn functie, maar de zijl is pas in 1827 weggehaald.
De voltooiing van de spoorlijn GroningenNieuweschans in 1868 bracht nieuwe impulsen. In 1876 werd via Leer de verbinding met het Duitse spoorwegennet gelegd. Aan het spoor is in 1877 een waaiervormige, uit twaalf compartimenten bestaande locomotievenloods gebouwd, een indrukwekkend bouwwerk dat bedrijvige en culturele doelen dient. Aan weerszijden van de Aa kwamen agrarische industrieën, zoals een strokartonfabriek en het grote graanpakhuis De Dageraad (1870). In 1950 is hierbij de 24 meter hoge graansilo Watermann verrezen. De Dageraad is na brand onlangs vervangen door een modern bedrijfsverzamelgebouw.
De westzijde van de Verlengde Hoofdstraat is compact bebouwd. Er is een afwisseling van dwarsgeplaatste woningen en woningen met de topgevels naar de weg. Aan de oostzijde liggen wat dieper een paar (half)vrijstaande woningen, ze staan niet op de Schanskerdijk.
Een middengangswoning heeft een gepleisterde, uitgebouwde middenpartij. Aan de andere kant van het spoor wordt dit beeld op de hoek met de Stationsstraat voortgezet met het gepleisterde hotel-restaurant, vervolgens een paar voormalige winkels en verder woningen. Waar de weg als Langeweg afbuigt naar Nieuw Beerta, loopt de oude Schanskerdijk eerst nog even door met wat bebouwing van arbeiderswoningen, om zich daarna te verliezen in de akkers.
Colofon
Bron: Noordboek
