©: Peter Karstkarel

Het kanaaldorp Ommelanderwijk is ontstaan nadat in 1653 een aantal ondernemende Ommelander jonkers besloot het Ommelanderdiep te graven. Ze hadden het nodig om turf af te voeren van de lotten veen die ze hadden gekocht. De grootschalige veenontginning was tot dan toe in handen van de Stad en Ommelanderwijk is dan ook een buitenbeentje. Het graven vlotte niet; pas in 1819 werd Nieuwe Pekela bereikt. Ommelanderwijk kreeg in de 19^de eeuw gestalte als agrarische nederzetting; men bouwde boerderijen van het Oldambtster type en er kwamen aardappelmeel- en strokartonfabrieken. Met het stichten van een eigen kerk in 1845 kon het een dorp worden genoemd.

De kerk staat aan het Kerkpad tussen Ommelanderwijk en Zuidwending. Het is een zaalkerk met lisenen, rondboogvensters en een afgewolfd zadeldak. Het neoclassicistische bouwwerk kreeg een deftige ingang en een dakruiter met een spits. De kerk wordt gefankeerd door een pastorie, een notabele woning uit het eind van de 19^de eeuw en een kosterswoning van vlak na de oorlog.

Het bijna vier kilometer lange dorp langs het in 1968 gedempte Ommelanderdiep bestaat aan de noordwestzijde uit lintbebouwing van woonhuizen die hier en daar dicht op elkaar staan. Arbeidershuizen met afgewolfde daken uit het eind van de 19^de eeuw domineren, maar er zijn ook sporen van de industriële bedrijvigheid. Op de hoek met het Noorderkwartier, dat zich tot een soort centrum ontwikkelt, is een nieuw appartementencomplex gebouwd. De Sluisweg richting Nummer Een is alleen aan de westzijde bebouwd met bescheiden woningen, voornamelijk met afgewolfd dak. De weg leidt naar de joodse begraafplaats. Verderop aan de Ommelanderwijk neemt het aantal boerderijen gestaag toe. Opvallend is het herenhuis (circa 1905) op nummer 167 in art nouveau. Buitengewoon fraai is ook de Oldambtster boerderij met stookhut op 197 en de boerderijen met representatieve voorhuizen op 327 en 329 uit omstreeks 1910 en 1885.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel