©: Bauke Folkertsma

Noordwijk is een wegdorp dat in de late middeleeuwen is ontstaan. Het dorp kreeg zijn naam vanwege de noordelijke ligging ten opzichte van Marum en niet omdat het aan een (veen)wijk lag. Het dorp was zelfs niet over water ontsloten. Het ligt ruim een kilometer ten noorden van het Oude Diep. Ongeveer evenwijdig aan dit diep, maar dan ten noorden van Noordwijk, loopt vanaf Lucaswolde de Leidijk naar het westzuidwesten bij Trimunt. Het is een van de weinige gaaf bewaarde dijken die werden aangelegd om voor cultuurlanden overlast van zuur veenwater te voorkomen.

Bij Noordwijk stonden enkele tichelwerken. In de nabije omgeving is dus klei gewonnen. Turf voor de ovens was er in overvloed. Bij herontginningen in de jaren zestig is nogal wat scherfmateriaal tevoorschijn gekomen.

De dorpskerk is waarschijnlijk in de 15^e eeuw gebouwd op een verhoogd kerkhof aan het centrale kruispunt van het dorp. De geschiedenis van het gebouw ligt onder een in 1868 aangebrachte pleisterlaag verborgen. Deze laag kreeg bij de recente restauratie een warme okerkleur. Onder de pleisterlaag zitten kloostermoppen en de diepte van de vensters geven aan dat het een middeleeuws bouwwerk is. De aardige dakruiter uit 1710 met elegant geschulpte spits draagt een klokje van twee jaar later. Het is een geschenk van een van de Kniphuisens die ook de leeuw uit zijn wapen als windvaan laat wapperen. Op de hoek van het kerkhof staat een baarhuisje en naast de kerk ligt aan de Westerweg dorpshuis De Weme.

Aan de andere kant van het kruispunt bevindt zich als contrast de in 1900 gestichte zuivelfabriek. Deze is blijven draaien en is nu gespecialiseerd in het verwerken van boter tot industrievet. De bebouwing langs de Noorderweg en Westerweg is ingetogen met vrijstaande woningen van voor en na de oorlog en enkele boerderijen, vooral aan de westzijde.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Bauke Folkertsma