Nieuwe Statenzijl - dorp in Groningen
Nieuwe Statenzijl
Nieuwe Statenzijl vormt de uiterste noordoostelijke hoek van Nederland. De zijl, de sluis, behoort met beide oevers van de Westerwoldse Aa nog bij Nederland, oostelijker ligt het Duitse Rheiderland. De sluis is in 1874 geslagen bij de bedijking van de Nieuwe Stadspolder en de Reiderwolderpolder 2de afdeling. Na de Oude Statenzijl uit 1707, ter hoogte van de Kroonpolder, was een nieuwe sluis noodzakelijk geworden voor de afwatering van het Oldambt en omliggende gebieden. Met de indijking van de Reiderwolderpolder kwam in deze hoek een eind aan de inpolderingen van stukken Dollard.
In de late middeleeuwen was de zee diep in het Oldambt geslagen, de oostelijke inham van de Dollard reikte tot bij Bellingwolde. Vanaf de 17e eeuw zijn met dijken steeds stukken op de zee heroverd. De Hamdijk was in 1605 de eerste, daarop volgden in 1628 de werken rond de Nieuweschans en de aanleg van de Schanskerdijk met een wijde boog van Nieuweschans tot Finsterwolde in 1657. In 1696 werd daarvoor de Kroonpolder ingedijkt en in 1740 de Stadspolder.
Er ontwikkelde zich na 1874 een kleine buurt bij de sluis met de woningen van de sluismeester en de sluiswachter, een paar boerderijen, ook één aan de andere oever bij de grens, en wat huizen, onder meer voor garnalenvissers. De woning van de sluismeester, vrij dicht bij de sluizen, is in 1906 vernieuwd en bestaat nog steeds. Het is een woning op L-vormige plattegrond in een eenvoudige vernieuwingsstijl.
Aan de oever van de Westerwoldse Aa staat een finke krimpwoning. De sluizen, zowel spuisluizen als schutsluizen, zijn in 1907 vernieuwd en aan het eind van de jaren tachtig is dit opnieuw gebeurd. De indrukwekkende structuur is in mei 1991 offcieel in gebruik genomen. Het Waterschap Hunze en Aa’s heeft er een magazijn met kantoor laten bouwen.
Buitengaats is een kleine getijdenhaven voor de recreatievaart aangelegd.
Colofon
Bron: Noordboek
