Nieuw Scheemda - dorp in Groningen
Nieuw Scheemda is een wegdorp, als dochternederzetting in de 17e eeuw ontstaan op de Dollarddijk van 1545 in een gebied dat in 1597 verder ingepolderd raakte. Het is als dorp in 1659 zelfstandig geworden van het moederdorp Scheemda. Het is een agrarische streek met ruim uit elkaar liggende, grote boerderijen in het zuiden en een kern met vooral arbeiderswoningen bij de kerk, tussen het Termunterzijldiep en de dijk die hier dicht bij elkaar komen.
De eenvoudige in 1661 gebouwde zaalkerk kreeg vrij hoog geplaatste spitsboogvensters en een hoog schilddak met in het midden een dakruiter. In 1906 is de voorgevel vernieuwd met decoratieve nissen, een fries en de herplaatste stichtingssteen. Boven de daklijst is een kapel met uurwerk uitgemetseld. Op het kerkhof met een neoclassicistisch gietijzeren hek uit 1897 zijn een paar interessante monumenten te vinden, onder meer een gietijzeren piëdestal met urn voor predikant C. van Weeyden Abbesch.
In het zuiden staan aan weerszijden van de Hamrikkerweg enkele krimpwoninkjes en andere arbeiderswoningen, maar vooral Oldambtster boerderijen. Die op nummer 3 bezit een expressionistisch voorhuis, 7 is een eenvoudige klassieke uit circa 1860 en 11 één met dubbele kapschuur en een voorhuis met omlijste middenpartij. Het voorhuis met risaliet van De Borgh op 13 kreeg sierlijke ajourranden bij de gevellijsten. Ertegenover staat de Ubbe Roelfsheerdt uit 1850 met twee zaadzolders en hiernaast een boerderij met een fraai eenlaags voorhuis. Het front met een grote uitgebouwde erker is van rijk sierstuc voorzien. In de dorpskern liggen aan de Hamrikkerweg vooral arbeidershuizen en kleine burgerwoningen, maar ook het café van omstreeks 1905, een voormalig bedrijf en een voormalige winkel. In de Kerkwijk, de zijstraten en aan de oever van het diep zijn voornamelijk arbeiderswoningen uit de eerste helft van de 20e eeuw te vinden, maar er is ook naoorlogse volkshuisvesting.
Colofon
Bron: Noordboek
