Menkeweer - dorp in Groningen
De oorspronkelijke wierdedorpen Menkeweer en Onderwierum zijn historisch in zekere mate verwant. Ze liggen onmiddellijk ten noorden en zuiden van Onderdendam, een jong waterdorp aan het Winsumerdiep. In de middeleeuwen had Onderdendam nauwelijks betekenis, het was een sompig stuk land bij het water. Menkeweer en Onderwierum bezaten beide een middeleeuwse kerk die in de 19de eeuw is afgebroken. De nu als gehucht te beschouwen dorpen bestaan uit een kerkhof en wat verspreid liggende boerderijen.
Menkeweer, de naam komt van het gebied van een zekere Menko, was een wierde die over water goed was ontsloten met het Warffumermaar. Even noordelijker kwamen bij de brug Schaiftil nog twee waterwegen uit. De wierde uit de vroege middeleeuwen is aan het begin van de 20e eeuw goeddeels afgegraven met uitzondering van het kerkhof en de fauw afopende zool naar de kop-rompboerderij met de naam Menkeweer. Deze vrij jonge boerderij staat op de plek van de oude weem, de pastorieboerderij van het dorp. Aan de andere zijde van het maar staat de fraai gerestaureerde boerderij met krimp genaamd ‘Molenkom’ en daar weer noordelijker van is de poldermolen De Zilvermeeuw te vinden. Deze achtkante, rietgedekte bovenkruier op stenen veldmuren is gebouwd in 1870.
Na het graven van het Boterdiep werd Onderdendam steeds belangrijker. Het ging ten koste van de twee wierdedorpen. Menkeweer had de school en meesterswoning en ook het gasthuis met armenwoningen aan de Warffumerweg gebouwd, een streek die geleidelijk tot het gebied van Onderdendam ging behoren.
In 1828 fuseerden de kerken van Menkeweer en Onderwierum. De kerk was in 1826 totaal vervallen en zij werd in 1843 evenals de houten klokkenstoel gesloopt. Hetzelfde lot onderging de kerk van Onderwierum. Aan het Winsumerdiep in Onderdendam was in 1840 dan ook een nieuwe kerk verrezen. Het kerkhof met 56 zerken op de wierde is opgeknapt; een nieuw balkbrugje en pad leiden er naartoe.
Colofon
Bron: Noordboek
