Lauwerzijl is een jong wegdorp, ontstaan nadat de Nieuwe Ruigezandsterpolder in 1877 was bedijkt. De polder van 365 hectare was eigendom van de stad Groningen die er zeven boerderijen liet bouwen, vijf aan de Stadsweg en twee aan de Nittersweg. Hoewel de bezittingen van de Stad intussen zijn uitgepond, ligt de lintbebouwing van Lauwerzijl nog steeds aan weerszijden van de Stadsweg. Aan de zuidoostzijde van het dorp stroomt de Lauwers die hier Munnekezijlsterried heet. Deze rivier gaat richting Reitdiep, om vervolgens ongeveer twee kilometer lang parallel aan dit Reitdiep richting Zoutkamp te lopen en pas via de Zoutkamperril in de voormalige Lauwerszee uit te monden. De waterstaatkundige situatie is hier dikwijls gewijzigd.

Lauwerzijl ontwikkelde zich geleidelijk tot dorp. De zijl, de Buitensluis die ongeveer honderd meter zuidwestelijk van de huidige brug lag, was al tijdens de bouw van de eerste huizen buiten gebruik en is intussen verdwenen.

Voor de boerderijen waren veel arbeiders nodig en de Stad stelde goedkope grond ter beschikking om ze te lokken. De eerste die zich hier in 1879 vestigde was een voerman. Hij dreef met zijn vrouw ook een café met een winkeltje.

Kinderen gingen aanvankelijk in Kommerzijl of Munnekezijl naar school. Voor catechisatie stichtte de gereformeerde kerk van Munnekezijl een lokaal in Lauwerzijl. In 1922 kon een christelijke school worden gebouwd, maar een kerk heeft Lauwerzijl nooit gekregen. Aan de Stadsweg in de dorpskom liggen voornamelijk arbeiderswoningen, waarvan weinig uit de begintijd van de dorpsgeschiedenis. Er staat relatief veel volkshuisvesting uit de periode van omstreeks 1950. Bij de brug ligt La Vicke, een fraaie Oldambtster boerderij uit omstreeks 1885. Het bouwwerk heeft een apart zomerhuisje. Bij de in 2003 afgeronde herinrichting, waarbij een rondweg om het dorp is gelegd, zijn aan de nu rustige Stadsweg 80 fruitbomen geplant, terwijl de aanwonenden er ook nog eens 40 plantten.

Colofon

Bron: Noordboek