Jukwerd - dorp in Groningen
Jukwerd is een klein wierdedorp uit de vroege middeleeuwen met oorspronkelijk een radiale structuur. De wierde is in 1917 grotendeels afgegraven. De Jukwerderweg, de doorgaande weg van Appingedam naar Nijenklooster, loopt nog wel hoog over de wierde en aan de westzijde hiervan ligt het kerkhof nóg hoger. Daardoor kan een goede indruk worden verkregen van de oorspronkelijke hoogte van de wierde. De kerk dateert uit 1866. Zij verving een kerk uit het begin van de 16e eeuw. Het is een deels gepleisterd zaalkerkje met lisenen in het muurwerk en een dakruiter op de westgevel.
Hoe klein het dorp ook was, na de nieuwbouw van de kerk werd de gemeenschap nog bediend door een dominee en er waren een koster en een voorzanger. De koster was tevens schoolmeester. Sinds de jaren tachtig is het godshuis in gebruik als atelierruimte en woning.
De verspreide bebouwing bestaat uit wat huizen en enkele finke boerderijen, waaronder een schuur met dwarsgeplaatst voorhuis uit het einde van de 19de eeuw en een 20ste-eeuwse stelp. Twee staan aan de noordwestzijde aan de nog min of meer herkenbare ossenweg die uitkomt op het ds. Christophoripad. De woningen, waaronder een dubbele arbeiderswoning en een tot landhuisje verbouwde woning met schuur, staan aan het ds. Christophoripad en nabij de Jukwerderweg.
Ten noordwesten van Jukwerd ligt de behuisde wierde Wierhuizen die bekend is geworden door het wetenschappelijk onderzoek dat A.E. van Giffen in 1916 aan de toen al gedeeltelijk afgegraven wierde kon uitvoeren. Ten zuiden van het dorp ligt bij de spoorbaan met spoorbrug over de oude waterloop de Groote Heekt een Duitse bunker uit 1944 van het type Tobruk. Oostelijker staat bij de Groote Heekt een oude steenfabriek die met de dikke, korte schoorsteenpijp en grote schuren een markant element in het landschap vormt.
Colofon
Bron: Noordboek
