©: Peter Karstkarel

Jipsinghuizen is een esdorp, ontstaan in de late middeleeuwen bij de beek de Ruiten Aa. Het komt sinds de 17^e eeuw in bronnen voor met de huidige naam. Het betekent: de nederzetting van het geslacht Jipsing. Bij Jipsinghuizen zijn in 1939 sporen gevonden van vroege menselijke aanwezigheid, een groot kringgreppelurnenveld uit de late bronstijd. Jipsinghuizen heeft in de geschiedenis een zekere bekendheid gekregen vanwege ‘de slag’ en ‘de hel’.

De eerste is de slag die de Groningse troepen uit de vesting Bourtange hier in 1665 leverden met het leger van de bisschop van Münster, Bernhard van Galen. De Münsterse gesneuvelden zijn op het zogenoemde Bisschopskerkhof begraven. De weg ernaartoe heet de Heidenslegerweg. Bij de brug op de hoek van de Wollinghuizerweg staat een steen met gedenkplaat van de slag. Met ‘de hel van Jipsinghuizen’ wordt de werkverschaffng in de jaren tussen 1924 en 1939 bedoeld. De werkomstandigheden van de arbeiders bij de ontginning van het Jipsinghuizerveld moeten erbarmelijk zijn geweest. Bij de brug over de Ruiten Aa is een zuil met een bronzen beeld van Eddy Roos geplaatst ter herdenking van deze hel.

Jipsinghuizen heeft geen kerk, wel een basisschool. Het gebouw aan de Wollinghuizerweg 27, oorspronkelijk daterend uit het begin van de 20^e eeuw, ligt met zijn grote klassenvensters in de breedte. Ernaast staat een expressionistische meesterswoning van omstreeks 1930. In de zuidelijk gelegen wegbuurschap Lammerweg met enkele interessante boerderijen met voor Westerwolde karakteristieke asymmetrische gevels, ligt op nummer 22 een breed, witgeschilderd bouwwerk dat mogelijk een school is geweest. Aan de Weenderstraat is een boerderij met dubbele schuur uit 1895 ingericht tot hotel De Waalehof. In de kern rondom de brug worden verschillende wegen met voornamelijk burger- en arbeiderswoningen en enkele boerderijen schilderachtig door het groen omzoomd. Een deel daarvan dateert nog uit de eerste helft van de 19^de eeuw, maar er zijn ook veel naoorlogse gebouwen.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel