Hefswal - dorp in Groningen
De buurschap Hefswal ten noorden van Uithuizermeeden is een jonge nederzetting die uit drie nagenoeg haaks op elkaar staande streken bestaat: de oost-west lopende Hefswalsterweg en de Langelandsterweg en het Lutjewegje die noord-zuid, richting Uithuizermeeden lopen. In de loop van de 19de eeuw groeide de buurschap als landarbeidersstreek. Een kerk is er niet gesticht, al heeft een particulier aan het Lutjewegje op een kampje land een miniatuurkerk gebouwd en een modelmolen getimmerd. Hefswal heeft wel een molen bezeten. Deze korenmolen was in 1883 gebouwd en is na buiten gebruik te zijn gesteld in 1948 deels afgebroken en in 1977 helemaal opgeruimd. Zo is het ook met de bedrijven en winkels gegaan; ze zijn verdwenen.
De Hefswalsterweg is de hoofdontwikkelingsas en daar liggen verspreid enige grote boerderijen. Op de zuidoostelijke hoek van de kruising met de Langelandsterweg staan een boerderij met tweekapsschuur en een witgestukadoorde villa met inzwenkende geveltoppen uit ongeveer 1910. Oostelijker staat aan de overkant op een ruim erf boerderij Herzfeld, eveneens met een witgepleisterd voorhuis. Verderop staan nog een paar boerderijen en een huizengroepje.
Iets compacter is de bebouwing ten westen van het kruispunt. Aan weerszijden ligt een buurt van arbeiders- en burgerhuizen, bijna afwisselend in schoon metselwerk en gestukadoorde vorm. Verderop is nog een keer een huizengroepje te zien, overigens gaat het om finke boerderijen. Eerst een kop-hals-romp met een villa uit circa 1910 en een witgepleisterde villa uit ongeveer 1915 met een nieuwe schuur. Even verder rijst Nieuw Ungersma op, een boerderij met een villa van circa 1930 en weer westelijker op nummer 47 een boerderij uit 1877 met een villavoorhuis uit 1921. Deze villa-boerderij heeft nog een originele roskarnmolen.
De Langelandsterweg naar Uithuizermeeden is bebouwd met voornamelijk arbeiderswoningen, al zijn er een paar nieuwbouwwoningen en een boerderij te vinden. Het Lutjewegje toont een alleraardigst ritmisch geplaatste rij van uitsluitend arbeiderswoningen.
Colofon
Bron: Noordboek
