Eenum - dorp in Groningen
Eenum is een radiaal wierdedorp dat dateert uit het begin van de jaartelling. In de middeleeuwen heette het Einon, Enon en er waren ook nog een aantal varianten daarop. In 1917 is de wierde grotendeels afgegraven. Er werd onder meer een Romeins cosmeticadoosje gevonden. Het restant is tot 2,3 meter hoog. Ten noordoosten ligt de Eenumerhoogte, een wierde die tot een hoogte van 5,3 meter reikt. Het is de hoogste wierde van Groningen. De wierden lagen bij de monding van de Fivel, die in de 11e eeuw geleidelijk dichtslibde. Over water was Eenum ontsloten door het Eenumermaar dat naar het oosten toe uitmondde in het Godlinzermaar. Die laatste stond in verbinding met het Damsterdiep.
De kerk is in het laatste kwart van de 12e eeuw gebouwd en geldt als een van de oudste bakstenen kerken van Groningen, al is dat aan het uiterlijk niet goed te zien. Enkele bouwnaden en een compleet spoor van een romaans venstertje in de noordmuur vormen aanwijzingen. De grote, licht spitsbogige vensters zijn in de 16e eeuw ingebroken. De eenbeukige kerk had een halfronde koorapsis, maar die is in 1845 afgebroken. De toren met ingesnoerde spits is pas in 1710 opgetrokken en staat nu een meter uit het lood. Het inwendige bezit renaissance muurschilderingen en een gedenksteen van Reindt Alberda, een van de bewoners van Huis te Eenum, een borg die in 1800 is gesloopt.
De IJzerbaan is een schilderachtig weggetje met aan weerszijden bebouwing dat de wierde oploopt naar de kerk. De kosterij staat van alle huizen het dichtst bij de kerk. Deze dateert net als de meeste andere kleine woningen uit de tweede helft van de 19de eeuw. Aan de Hogeweg staan de voormalige school en het meestershuis en daarnaast de pastorie. Een kloeke kop-hals-rompboerderij volgt hierna. In het kleine Eenum is in 1875 aan de Oosterwijtwerderweg een armenhuis gebouwd, een breed pand in een aardige decoratieve bouwstijl.
Colofon
Bron: Noordboek
