©: Peter Karstkarel

Broek is een dijkbuurschap op de Dijksterweg en Oude Dijksterweg die in de buurt Broeksterweg heet. De betekenis van broek is moerassig land. De buurt ligt bij het Broekstermaar dat in noordelijke richting Wierhuizen bereikt en zuidelijk zich met de Pieterbuurstermaar verenigt, richting Wehe-den Hoorn. De bebouwing staat vooral ten zuiden van de dijk, aan de noordkant staan aan weerszijden van het maar twee boerderijen, waarvan de middelgrote kop-rompboerderij uit ongeveer 1860 een zekere voornaamheid heeft te danken aan robuuste, geprofleerde daklijsten. De bebouwing bestaat verder uit vrijwel allemaal dwarsgeplaatste woningen, de oudste van voor 1900 met een zadeldak, de jongere met schilddaken. De grote vensters bieden uitzicht over de polder. Een enkel krimpjeshuis en een dubbel woonhuis uit ongeveer 1930 vormen uitzonderingen in dit beeld. De woning aan de driesprong ook. Die is net even groter en heeft een omlijste ingangspartij.

Wierhuizen had een kerk en is dus een dorp. De naam is het gemakkelijkst te verklaren als: een wierde met huizen. Maar een van de middeleeuwse aanduidingen, Weherahusum, zou ook kunnen betekenen dat de nederzetting vanuit het zuidelijk gelegen Wehe is gesticht.

Ten zuiden van de losse bebouwing aan de zuidelijke arm van de Wierhuisterweg ligt de oude wierde met kerkhof. Aan de rand van de rijen graven staat een klein baarhuis. De kerk is bij de kerstvloed van 1717 zwaar beschadigd en twee jaar later gesloopt. Het puin is gebruikt voor versterking van de dijk. Naast het kerkhof volgt na een vriendelijk huisje een boerderij met dubbele schuur en een expressionistische villa van ongeveer 1930. Bij de scherpe hoek die de Wierhuisterweg vanuit het zuiden naar het oosten maakt, staat een spontaan geplaatst groepje woningen. Meer oostelijk rijzen nog enkele grote boerderijen uit het landschap op, waarvan één met een kloek voorhuis, een schuur en een dubbele bijschuur en een ander met dubbele schuur en een traditionalistisch voorhuis van vlak na de oorlog.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel