©: Peter Karstkarel

Bierum is een wierdedorp met een rechthoekige structuur, dat uit de vroege middeleeuwen stamt. Er zijn bewoningssporen gevonden die teruggaan tot circa 600 voor Christus. Het dorp was ontsloten door het Bierumermaar dat naar het zuiden verbinding met de Groote Heekt en bij Appingedam met het Damsterdiep heeft. De kerk vormt het middelpunt. Ten zuiden daarvan ligt een park met een omgracht en door een elegant hek afgesloten grasperk.

Daar heeft tot 1825 de borg Luinga gestaan, bekend vanwege zijn zware toren. In de 17^e eeuw woonden hier de heren Van Berum en vanaf het midden van de 18^e eeuw het geslacht Van Maneel (of Maneil). Op een deel van de oprijlaan en het naastliggende terrein is het bejaardenoord Luingaborg gebouwd.

De dorpskerk kent verschillende bouwperioden. De toren met westwerk en kapel is in het eerste kwart van de 13^e eeuw tot stand gekomen, de kenmerkende steunbeer is in de 15^e eeuw aangebracht om verzakking te voorkomen. Het romano-gotische schip dateert uit het tweede kwart van de 13^e eeuw en het koor uit de eerste helft van de 14^e eeuw. Inwendig bezitten de gewelven fraaie schilderingen.

Hoewel sommige straatjes in het oude dorpscentrum schilderachtig zijn, vooral de Bakkerstraat, is de Hereweg toch de straat met de representatieve bebouwing. Daar staan een boerderij met een expressionistisch voorhuis, de gereformeerde kerk uit 1890, de school (1921) met onderwijzerswoning, notabele woningen en het voormalige gemeentehuis, ogend als een groot herenhuis uit 1885. Vooral het landbouwmechanisatiebedrijf Unicum, met een uniek expressionistisch front uit 1934, valt er op.

Ten noordoosten van Bierum ligt aan de Eemsdijk de agrarische buurschap Hoogwatum. De wierde van Watum is in de dijk opgenomen. Er zijn sporen van een oude kapel en een kerkhof gevonden. De boerderij Hoogwatum, met hoog, onderkelderd voorhuis is aan het eind van de oorlog door de bezetter in brand gestoken en naderhand herbouwd.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel