©: Peter Karstkarel

Aduarderzijl is een buurschap die ontstaan is na het graven, omstreeks 1400, van het Aduarderdiep. Dit gebeurde op initiatief van de abdij van Aduard en er kwam een spuisluis in de monding in het Reitdiep. De sluis was van belang voor de waterbeheersing van westelijk Groningen en noordelijk Drenthe.

Bij eb kon het water worden geloosd. Tijdens de Martinusvloed van 1686 is de houten sluis weggeslagen. De plek was ook van strategisch belang. In 1501 bouwden de Saksers een blokhuis om de stad Groningen in bedwang te kunnen houden. Nadat de Stad in 1515 een verdrag met Karel van Gelre had gesloten, nam zij het blokhuis in. Aan het eind van de 16^e eeuw is er sprake van een schans die door de Spanjaarden werd veroverd; even later bezette Willem Lodewijk hem bij het beleg van Groningen. Ook de bisschop van Münster, Bernard van Galen, poogde veel later de schans te bezetten, maar hij werd op de vlucht gejaagd. Van deze versterking is niets meer terug te vinden.

De oude of westelijke sluis kwam in opdracht van de Aduarderzijlvest in 1706 tot stand. Het is een enkele sluis tussen bakstenen kades met zandstenen hoekblokken en afdekkingen. De oude boogbrug is in 1914 vervangen door een brug met betonnen, opengewerkte borstweringen. De nieuwe sluis, de zogeheten Kokersluis, is een dubbele sluis die in 1867 in opdracht van het Waterschap Westerkwartier geslagen is ter vergroting van de capaciteit. Deze sluis is in 1895 vernieuwd. Zo is in het diep een sluizeneiland ontstaan waarover een meanderende, door hekken begeleide weg voert. Ten westen van de oude sluis staat het sluiswachtershuis of scheppershuis uit 1706. Het bestaat uit twee tegen elkaar gelegen gepleisterde vleugels onder zadeldaken en het heeft nu een multiculturele functie. Aan de Middagsterweg en vooral de Zijlsterweg ligt een aantal schilderachtige bescheiden huisjes, overwegend uit de 19^de eeuw.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Peter Karstkarel