©: Nieske Riemersma

Het kanaaldorp Kiel-Windeweer is een dubbeldorp dat ontstond nadat het in 1637 gegraven Kielsterdiep in 1647 werd doorgetrokken naar Windeweer. Vanaf Hoogezand strekt het zich ruim zes kilometer naar het zuidzuidoosten uit. Het heeft zijn veenkoloniaal karakter goed kunnen bewaren. Kiel dankt zijn naam aan de kiel, de knik, in het kanaal en de naam Windeweer heeft mogelijk met het wenden van de (turf)schepen te maken.

De lintbebouwing bestaat uit karakteristieke boerderijen, arbeiderswoningen en hier en daar een winkel of een ander bedrijfspand. Van de in 1898 gestichte aardappelmeelfabriek De Eendracht is geen spoor meer over. Het overgrote deel van de boerderijen vertoont een variant op het Oldambtster type, daterend uit de laatste decennia van de 19^de eeuw. Er zijn ook oudere boerderijen van het veenkoloniale type te vinden, zoals Dorpsstraat 28, 106, 178, 222 en 224 en Pieter Venemakade 167.

Ongeveer in het midden staat aan de Pieter Venemakade de dorpskerk in een fraaie, landschappelijke tuin. Het is een door de Stad in 1755 gebouwde zaalkerk, rechtgesloten, met een schilddak en al in 1763 vergroot met een dwarspand. Op de geveltop staat een dakkoepeltje met een windwijzer met het stadswapen van Groningen. De Stad bezat tot 1870 het collatierecht van de kerk. Tegen de kerk staat de pastorie.

Dichtbij de kerk ligt over het water de Middelste Klap, een houten ophaalbrug met hamei uit circa 1875. Veel noordelijker, waar het brede kanaal van de Nieuwe Compagnie in het Kielsterdiep uitkomt, ligt een ijzeren ophaalbrug van omstreeks 1935. De schutsluis is daar in 1907 in het diep geslagen en deze is in 1928 verbouwd. Even verder ligt een ijzeren draai van omstreeks 1900, een smalle voetgangersbrug die gedraaid kan worden. Bij de sluis staat een fraaie sluiswachterswoning. De kloeke woning (circa 1880) met krimp voor het uitzicht is voorzien van sier in metsel- en pleisterwerk en van decoratief gezaagde windveren.

Colofon

Bron: Noordboek

© Foto voorblad: Nieske Riemersma